Kuş Gribi Hastalığı
Tarih: 14.10.2005 Saat: 17:07 Konu: Gündemden Genel Haberler
Kuş Gribi Nedir?
Uzakdoğu Asya’da kuşlar ve kümes hayvanları arasında başlayıp daha
sonra insanlara geçen kuş gribinin, Rusya ve Romanya’dan sonra
ülkemizde de görülmesi, hastalığın sınırlı bir salgın olmayıp, tüm
dünyayı tehdit ettiğine dair uyarıları doğruladı.
Kuş gribi tavuk, kaz, ördek gibi kanatlı hayvanlarda kitlesel
ölümlere yol açan ve aslında bir hayvan
hastalığının etkeni olan H5N1 virusunun insanlarda yaptığı
hastalıktır. Grip (influenza A) virusunun hemaglutinin (H1-H7) ve
nöraminidaz (N1-N3) olmak üzere iki tip antijeni vardır. Bunlardan
yalnız H1, H2, H3 ve N1, N2 antijeni taşıyan virüslerin insanda grip
hastalığına ve salgılarına yol açtığı bilinir.
1918 yılında H1N1 virusu, 1. Dünya Savaşında ölenlerden çok daha fazla
sayıda insanı öldürmüş; 1957’de antijenik yapısını tamamen
değiştirerek H2N2 virusu şeklinde Asya gribi pandemisine yol açmıştır.
1968’de yeniden değişime uğrayarak H3N2 virusu şeklinde Hong Kong
gribi pandemisini yaratmıştır. 1977’de dünyaya yayılan Rus gribinin
etkeni, 60 yıl önceki influenza A virusu ile aynı antijenik yapıda,
yani H1N1 virusu idi.
Yaklaşık her 10 yılda bir antijenik yapısını değiştirerek ülkeler ve
kıtalar arasında yayılan grip salgınlarında etken, hep H1, H2 veya H3
antijenik yapısında olmuştur. H5 veya H7 antijeni taşıyan grip virusu
ise farklı bir virus olup kanatlılarda hastalık ve ölüme yol açmış, 8
yıl öncesine kadar insanlara bulaşmamıştır. Ancak 1997 yılında
Çin’deki kuş gribi salgını sırasında H5N1 virusunun insanda da
hastalık yapacak bir nitelik kazandığı ve insanlarında kuş gribi
nedeniyle öldüğü saptanmıştır.
Hastalık Çin’den komşu ülkelere yayılmış ve Vietnam, Tayland gibi
Güneydoğu Asya ülkelerinde de görülmüştür. Göçmen kuşlar aracılığı
ile, göç yolları üzerinde bulunan ülkelere de yayılma olasılığı, o
zamandan beri, özellikle Asya ve Avrupa ülkeleri için bir tehdit
oluşturmaktadır.
KUŞ GRİBİ İNSANA NASIL BULAŞIR?
H5N1 virusunun insana bulaşarak hastalık oluşturma riski düşüktür.
İnsana bulaşma, hasta hayvanlarla doğrudan temas, virus içeren
enfeksiyöz damlacıkların solunması, virüslerin bulaştığı araç-gereçle
temastan sonra ellerin yıkanmadan ağız-burun veya gözlere teması
sonucu olabilir. İnsandan insana bulaşma kuramsal olarak mümkündür,
ama geçerli bir bulaşma yolu değildir.
İNSANDA HASTALIĞIN KLİNİK BELİRTİLERİ NELERDİR?
En önemli belirtiler 38 C’yi aşan yüksek ateş ve kuru öksürüktür.
İshal olabilir. Hastalık, hiçbir belirti vermeden ayakta da
geçirilebilir. Hastaneye yatmayı gerektirecek kadar ağır seyreden
vakalarda solunum yetmezliği ile ölüm oranı yüksektir.
NASIL TANI KOYULUR?
İnsanda hastalığın tanısı, boğaz sürüntüsü örneklerinde virusun veya
antijenlerinin tesbit edilmesiyle koyulur. Ateşe rağmen kanda lökosit
(özellikle lenfosit) ve trombosit sayısının düşük olması tanıda yol
gösterici olabilir. Akciğer filminde viral zatüreyi düşündürecek
bulgular görülür.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Henüz hastalığın tam etkin bir tedavi ya da aşısı bulunmadı.
HASTALIKTAN KORUNMAK İÇİN NE YAPMALI?
Hasta hayvanlarla veya H5N1 virusu ile enfekte olduğu saptanmış
insanlarla temas öyküsü veya kuşkusu olanların el hijyenine dikkat
etmeleri, hasta kişinin kullandığı tabak, çatal ve kaşık gibi
eşyalarının ortak kullanılmaması, yüzyüze yakın temastan kaçınılması
ve bakım veren kişinin maske kullanması önerilir. Bir hafta süreyle
günde 2 kez ateşini ölçmesi, 38 C’yi aşan ateşle birlikte öksürük,
ishal, nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkarsa 7-10 gün süreyle
ilaç tedavisine başlanması önerilir. İnsanlarda kullanılabilecek
etkili bir aşı yoktur.
Ölü ve canlı virüslerde aşı çalışmaları devam etmektedir. Halen grip
aşısı olarak uyguladığımız aşı kuş gribine karşı koruma sağlamaz; ama
bu aşının insanlarda hastalık yapan diğer grip viruslarına karşı
etkili koruma sağladığı unutulmamalı ve aşıdan kaçınılmamalıdır.
Kuş gribinin bulunduğu bölgelere seyahata edecek kişilere en az 2
hafta önce aşı yapılmalıdır. Tavuk, ördek gibi kümes hayvanlarından
uzak durması önerilir. Pişiren kişilerin de işlem sonrası elleri
mutlaka yıkaması gerekir. Seyahat eden kişi seyahatten döndükten
sonraki 10 gün içinde ateşlenirse ve solunum belirtileri oluşursa
gecikmeden bir Enfeksiyon Hastalıkları uzmanına başvurmalıdır.
|
|